Khái niệm âm thanh mono và stereo

Rất nhiều người nghe nhạc thường quan tâm và yêu cầu định dạng âm thanh họ nghe được phải là stereo. Vậy định dạng âm thanh này có gì nổi bật khiến nhiều người muốn nghe âm thanh ở định dạng này? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm về âm thanh mono và stereo.

2 loại định đạng âm thanh: mono và stereo thường rất hay gặp trong đời sống thường ngày, như ký hiệu stereo của một cặp loa, một headphone, hay phía sau các loại nhạc cụ như đàn organ, keyboard... thường có 2 đường tín hiệu Left - Right riêng biệt để sử dụng 2 kênh, các loại jack tín hiệu âm thanh cũng phân biệt rõ giữa jack mono và jack stereo.... Bài viết này sẽ giúp bạn làm rõ sự khác nhau trong 2 định dạng âm thanh này. 

Các loại jack tín hiệu cũng phân biệt stereo và mono

1/ Âm thanh Mono: 

Định dạng âm thanh Mono (Monophonic) đề cập đến loại âm thanh đơn kênh, với tín hiệu âm thanh xuất phát từ một hướng. Khi nghe âm thanh mono, bạn sẽ có cảm giác như tất cả các chi tiết của bạn nhạc như các loại nhạc cụ, giọng hát ca sỹ... đều chỉ được xuất phát từ một điểm trong không gian và thường sẽ xuất phát từ điểm giữa 2 cột loa. Và đúc kết lại thì âm thanh mono có nghĩa là âm thanh được phát ra từ một nguồn âm thanh duy nhất, ở một điểm cố định trong không gian. 

Có rất nhiều ví dụ tượng trưng cho âm thanh mono trong đời sống thực tế:

_ Một người đứng yên trước mặt bạn nói chuyện với bạn => âm thanh mono

_ Một chú chim đậu tại chỗ và hót => âm thanh mono. 

Hình ảnh minh họa âm thanh mono

Đối với các dàn âm thanh thì tùy vào cách bạn đấu nối bộ dàn mà âm thanh loa cho ra sẽ là mono hay stereo. Chính vì thế mà nhiều người không chuyên thường thắc mắc tại sao loa trong dàn âm thanh của họ có ký hiệu stereo rõ ràng nhưng khi phát lại nghe âm thanh dạng mono. Vấn đề nằm ở chỗ việc kết nối giữa các thiết bị trong bộ dàn. Dấu hiệu dễ nhận biết đó là khi bạn nghe một cái headphone hay một dàn âm thanh gồm 2 cột loa 2 bên nhưng âm thanh phát ra từ 2 bên tai nghe hay 2 cột loa là như nhau, không có sự khác nhau. 

2/ Âm thanh Stereo: 

Âm thanh stereo hay còn được nhiều người ví là âm thanh nổi, âm thanh đa kênh (từ 2 trở lên) là định dạng âm thanh khá phổ biến hiện nay, với tín hiệu âm thanh phân bổ theo hướng từ trái qua phải hoặc ngược lại tùy theo cách điều chỉnh. Ví dụ dễ hiểu nhất đó là bạn ra chợ mua hàng và bạn đứng giữa rất nhiều người bán, người nào cũng "mời chào" bằng những âm thanh riêng, đó là âm thanh stereo, hoặc như ví dụ trên đó là chú chim ban nãy không đứng yên hót nữa mà bay từ trái sang phải để hót. Đó cũng là một dạng âm thanh stereo. 

Ảnh minh họa âm thanh stereo

Và với các dạng tai nghe hoặc dàn âm thanh kết nối theo dạng stereo thì bạn có thể cảm nhận rõ được âm thanh giữa 2 bên loa phát ra là khác nhau, và có cảm giác như âm thanh đang chạy từ phía bên cột loa này qua cột loa bên kia. Đặc biệt ở những dàn nhạc hoặc bài hát có tiếng trống, âm thanh từ những lá cymbal bạn nghe sẽ thể hiện rõ nhất hiệu ứng này. Người nghe nhạc thường xuyên, có kinh nghiệm sẽ rất dễ nhận ra là âm thanh họ đang nghe là stereo hay mono. Và đương nhiên khi nghe âm thanh stereo với nhiều loại nhạc cụ trong bản nhạc hiệu ứng âm thanh chắc chắn nghe hay hơn rất nhiều so với nghe bản nhạc đó với định dạng mono. 

Đối với các dàn âm thanh, tùy thuộc vào cách kết nối của từng kỹ thuật viên mà dàn âm thanh của bạn sẽ chơi theo dạng mono hay stereo. Bạn có thể thử điều chỉnh nút Pan trên bàn mixer để cảm nhận rõ điều này. Tuy nhiên trong thực tế không phải lúc nào âm thanh stereo cũng hay hơn âm thanh mono, nó còn tùy vào nhiều yếu tố như không gian âm thanh, vị trí đặt loa của bạn,... và đặc biệt là người nghe có phân biệt được âm thanh stereo hay mono hay không? Hoặc đơn giản hơn nếu bạn setup dàn âm thanh là stereo nhưng các bản nhạc đưa vào dưới dạng mono thì cũng không thể nghe được âm thanh stereo. 

Hãy căn cứ vào từng nhu cầu cụ thể để setup hệ thống âm thanh của bạn một cách hiệu quả nhất.